Składniki wynagrodzenia kierowców

Nigdy nie powstał specjalny akt prawny, który w szczególny sposób regulowałby kwestię składników wynagrodzenia kierowców. Pracodawcy zatrudniający kierowców stosują różne systemy wynagradzania. Nie mogą zapominać o kluczowych, nie tylko dla branży transportowej, składnikach. Jakie to składniki?

Jakie przepisy określają wynagrodzenie pracowników?

Istotą każdej pracy jest otrzymanie za nią wynagrodzenia. Wynagrodzenie za pracę jest obowiązkowe. Kwestie związane z wynagrodzeniem kierowców określają następujące dokumenty i akty prawne:

1. Kodeks Pracy
2. Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. 2002 nr 200 poz.1679 ze zmianami)
3. Ustawa o czasie pracy kierowców (Dz.U. 2004 nr 92 poz.879 ze zmianami)
4. Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 kwietnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U.2017 poz 927)
5. Przepisy wewnątrzzakładowe:

• Obwieszczenie - kiedy w firmie jest < 50 pracowników
• Regulamin pracy i wynagradzania - obowiązkowy, kiedy w firmie jest > 50 pracowników
• Układ zbiorowy - w firmach, w których działają związki zawodowe

W firmie, która zatrudnia mniej niż 50 pracowników można także wprowadzić regulamin wynagradzania. Jeśli jednak w przedsiębiorstwie nie funkcjonuje układ zbiorowy pracy lub regulamin wynagradzania, to warunki wynagrodzenia kierowcy ustala się w umowie o pracę z pracownikiem.

Umowa o pracę

Umowa o pracę to dokument, który jest potwierdzeniem nawiązania stosunku pracy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. To w niej wskazujemy: 

1. na jaki okres została zawarta: okres próbny, czas nieokreślony, czas określony
2. rodzaj pracy
3. miejsce wykonywania pracy
4. wynagrodzenie za pracę ze wskazaniem składników wynagrodzenia
5. wymiar czasu pracy
6. termin rozpoczęcia pracy

Umowa powinna być sporządzona rzetelnie, zgodnie z wymogami zawartymi w Kodeksie Pracy.

Ponadto zgodnie z artykułem 29 § 1 Kodeksu Pracy, pracodawca informuje pracownika na piśmie, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę, o dodatkowych warunkach zatrudnienia. 

Umowa o pracę np. na 1/2 etatu

Umowa o pracę na pół etatu to jedna z najpopularniejszych umów w niepełnych wymiarze zatrudnienia. Pracownik zatrudniony na umowę o pracę w niepełnym wymiarze pracy również podlega przepisom Kodeksu Pracy oraz ma prawa i obowiązki analogiczne do pracownika zatrudnionego na pełny etat.

Zgodnie z artykułem 151 § 5 Kodeksu Pracy strony ustalają w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia w godzinach nadliczbowych. 

Przykładowo dla pracownika zatrudnionego na 1/2 etatu powyższy limit godzin może być określony na kilka sposobów, ale musi się on mieścić pomiędzy pół etatu a pełnym etatem.

Należy jednak pamiętać, że praca taka nie ma charakteru pracy w godzinach nadliczbowych, gdyż te wystąpią dopiero po przekroczeniu norm czasu pracy (8 godzin na dobę lub przeciętnie 40 godzin na tydzień).

Składniki wynagrodzenia kierowców

Wynagrodzenie za pracę może mieć charakter jednoskładnikowy lub wieloskładnikowy. W ramach wynagrodzenia wieloskładnikowego mamy do czynienia z wynagrodzeniem zasadniczym oraz ze składnikami dodatkowymi.

Przykład 1 - spotykany przez nas w firmach transportowych, ale warunkiem jest możliwość wyliczenia rzeczywistych godzin do dnia wypłaty, a nie zawsze jest to możliwe bo np. kierowca jest w trasie.

Wynagrodzenie = wynagrodzenie zasadnicze = wynagrodzenie minimalne

czyli na rok 2020 - na umowie o pracę jest tylko kwota 2600 zł brutto

Przykład 2 - rzadko, ale spotykany przez nas w firmach transportowych

Wynagrodzenie = stawka godzinowa

czyli np. - jest to kwota 25 zł brutto za godzinę

Przykład 3 - spotykany przez nas w firmach transportowych, ale tutaj z kolei brakuje dyżuru, więc ten dyżur musi być wyliczony ze stanu rzeczywistego

Wynagrodzenie wynosi 2600 zł

Ryczałt za nadgodziny wynosi 200 zł

Ryczałt za godziny nocne wynosi 100 zł

Czy wynagrodzenie minimalne musi być czy nie musi być równe wynagrodzeniu zasadniczemu (stawka zaszeregowania)?

Minimalne wynagrodzenie, to nie płaca zasadnicza, a ogólna kwota wypłacanego miesięcznego wynagrodzenia i przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych.

W skład minimalnego wynagrodzenia wchodzi:

- wynagrodzenie zasadnicze (które może być określane w stawce miesięcznej, godzinowej, akordowej lub jako wynagrodzenie prowizyjne):

• dodatki do wynagrodzenia zasadniczego: za pełnione funkcje, warunki pracy, za dyżury
• nagrody i premie zgodnie z regulaminem, ale tylko wypłacane jako element wynagrodzenia, a nie wyróżnienia
• wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy

Źródło: Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzenia za pracę (Dz. U. 2002 nr 200 poz.1679)

Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:

• nagrody jubileuszowej
• odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy
• wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych
• dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej
• dodatku za staż pracy

Źródło: Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzenia za pracę (Dz. U. 2002 nr 200 poz.1679)

Przykład 4 - bardzo często spotykany przez nas w firmach transportowych

• Wynagrodzenie wynosi 2600 zł
• Ryczałt za nadgodziny 200 zł
• Ryczałt za godziny nocne 100 zł
• Wynagrodzenie za dyżur wynosi 100 zł

Przykład 5 - rekomendowany przez nas, ale oczywiście kalkulacja poniższych składników może być różna w różnych firmach

wynagrodzenie wynosi 3000 zł brutto miesięcznie i składa się z:

• Wynagrodzenia zasadniczego 1300 zł brutto
• Wynagrodzenia za dyżur 300 zł brutto
• Premii za pracę za granicą 1000 zł brutto

Powyższe składniki dają nam wynagrodzenie minimalne

• Ryczałt za prace w godzinach nadliczbowych 300 zł brutto
• Ryczał za pracę w porze nocnej 100 zł brutto

W transporcie częstym zjawiskiem jest określenie w pensji kierowcy wynagrodzenia zasadniczego (tzw. podstawy), w kwotach niższych niż wynagrodzenie minimalne. Wynika to z tego, że polskie prawo pozwala wliczyć w skład ustawowego minimum m.in premie regulaminowe oraz dyżury.

Składniki wynagrodzenia a delegacje

Zgodnie z artykułem 77 (5) § 1 Kodeksu Pracy pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.

Postanowienie układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub umowa o pracę nie mogą ustalać diety za dobę podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju w wysokości niższej niż dieta z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju określona dla pracownika, o którym mowa w § 2 (Artykuł 77 (5) § 4)

W przypadku gdy układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę nie zawiera postanowień, o których mowa w §3 pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów podróży służbowej odpowiednio według przepisów, o których mowa w § 2*

*Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracowników zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytuły podróży służbowej.

Tarcza Antykryzysowa - dofinansowanie i zmiany w czasie pracy i warunkach wynagradzania

W celu skorzystania z rozwiązań zawartych w Tarczy Antykryzysowej, a dotyczących dofinansowania z FGSP (na 3 miesiące) oraz zmian w czasie pracy, czy warunków wynagradzania pracowników, przedsiębiorstwo musi spełnić określone w ustawie warunki: 

• nastąpił spadek obrotów przedsiębiorstwa, przez które rozumie się spadek sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym (15% dwa m-ce z 2020 do dwa m-c 2019 lub 25% m-c do m-ca za 2020)
• zostało zawarte porozumienie z przedstawicielami załogi lub ze związkiem zawodowym oraz wysłano kopię porozumienia w ciągu 5 dni od jego zawarcia do właściwego Okręgowego Inspektora Pracy (polecamy także stworzenie procedury powołania przedstawicieli pracowników lub podpisujemy porozumienie ze wszystkim pracownikami)
• niezaleganie w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019
• brak przesłanek do ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa

Tarcza Antykryzysowa - obniżony wymiar czasu pracy

W sytuacji, w której kierowcy lub inna grupa zawodowa w przedsiębiorstwie przez wskazany z góry okres będzie wykonywał pracę (w mniejszym wymiarze niż dotychczas) może nastąpić:

• ograniczenie wymiaru czasu pracy pracownika o 20% (nie więcej niż do 1/2 etatu)
• dofinansowanie z GFSP do połowy obniżonego wynagrodzenia pracownika, ale nie więcej niż 40% średniego krajowego wraz kwotą ubezpieczenia społecznego, leżącego po stronie pracodawcy od przyznanych świadczeń

Przykład 6 z obniżonym wymiarem  czasu pracy o 20% - Tarcza Antykryzysowa

Wynagrodzenie wynosi 3000 zł brutto miesięcznie i składa się z:

• Wynagrodzenia zasadniczego -  1300 zł brutto
• Wynagrodzenia za dyżur - 300 zł brutto
• Premii za pracę za granicą - 1000 zł brutto
• Ryczałtu za pracę w godzinach nadliczbowych - 300 zł brutto
• Ryczałty za pracę w porze nocnej - 100 zł brutto

Każdy składnik wynagrodzenia obniżony o 20%, całkowite wynagrodzenie - 2400 zł brutto (4/5 etatu) a dofinansowanie wyniesie 1200 zł z FGSP + kwota ubezpieczenia społecznego

Dokumenty potrzebne do wprowadzenia przestoju ekonomicznego:

• porozumienie z przedstawicielami pracowników
• procedura wybrania przedstawicieli lub porozumienie ze wszystkim pracownikami
• wniosek wraz z załącznikami (kopia porozumienia pracowników zgodnie ze wzorem ewentualnie kopia pełnomocnictwa
• wniosek online - https://www.gov.pl/web/gov/skorzystaj-z-dofinansowania-do-pensji-swoich-pracownikow